ارزش کل قفل شده یا TVL چیست؟ نحوه محاسبه آن در دنیای ارز دیجیتال
احتمالا هنگام بررسی پروژه‌های دیفای یا مقاله‌ها و اخبار عبارت «ارزش کل قفل شده یا TVL» را دیده‌اید اما آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که TVL چیست و چه معنایی دارد؟ TVL نشان‌دهنده‌ی مجموع دارایی‌های استیک شده، پاداش‌ها، درآمد ثابت و دیگر امور مالی دیفای است اما از این تعریف که بگذریم، همین شاخص به تنهایی نشان‌دهنده سلامت یک ارز و پروژه است و می‌توانید از آن در تحلیل فاندامنتال استفاده کنید. با ما در این مقاله از بلاگ وال‌پی همراه باشید تا به اعماق یکی از مفاهیم مهم تکنولوژی و ارز دیجیتال سفر کنیم و به سوال TVL چیست پاسخ بدهیم.
ارزش کل قفل شده یا TVL چیست؟
ارزش کل قفل‌شده اولین بار همزمان با تولد دیفای در سال ۲۰۱۷ مطرح شد اما اگر به خاطر داشته باشید، دنیای دیفای و ارزهای غیرمتمرکز در سال ۲۰۲۰ ترند شدند و دیفای سامر (تابستان دیفای) شهرت گرفت. از همان زمان کارشناسان بازار ارزهای دیجیتال با نوع جدیدی از سرمایهگذاری مواجه شدند و به دنبال راه‌هایی برای بررسی عملکرد آن بودند. جدا از ارزش بازار، حجم معاملات، عرضه کل و در گردش، ارزش کل قفل شده (TVL) هم یکی از شاخص‌ها و معیارهای کریپتویی است که برای ارزیابی ارزش کلی دارایی‌های سپرده‌گذاری‌شده در دیفای کاربرد دارد.
ارزش کل قفل‌شده را می‌توان برای یک پروژه یا برای همه پروژه‌ها و پروتکل‌های DeFi محاسبه کرد و از اندازه‌گیری ارزش کل دارایی‌های دیجیتالی که در یک پلتفرم غیرمتمرکز قفل شده یا استیک شده‌اند بدست می‌آید.
دارایی‌ها و پاداش‌های دیفای از سرویس‌هایی همچون وام‌دهی، استیکینگ ارز دیجیتال و استخرهای نقدینگی تامین می‌شوند. به عنوان مثال TVL در استیکینگ یک شاخص بسیار مفید برای شناسایی بیشترین سود استیکینگ پروژه‌های مختلف است چرا که میزان دارایی استیک‌شده از سوی کاربران را نشان می‌دهد.
TVL چه اهمیتی برای دیفای دارد؟
پلتفرم‌های دیفای برای کار کردن در بهترین شکل ممکن به نقدینگی استخرهای معاملاتی نیاز دارند و حالا سرمایه قفل شده اهمیت خود را نشان می‌دهد چرا که این شاخص حاکی از تاثیر سرمایه بر دیفای و قابلیت استفاده مناسب از برنامه‌ها از سوی تریدرهای مختلف است. با افزایش TVL یک پلتفرم، نقدینگی افزایش می‌یابد و این عامل به موفقیت پروژه کمک می‌کند.
به بیان دیگر ارزش کل قفل شده‌ی بالاتر به معنای استیک شدن سرمایه‌ی بیشتر است که به فعالیت سالم‌تر پلتفرم منجر می‌شود و سود بیشتری برای استیک‌کنندگان به ارمغان می‌آورد. در مقابل TVL کمتر به معنای استیک شدن کمتر و بازدهی نامناسب است.
چطور از TVL برای شناسایی پروژه‌ها استفاده کنیم؟
TVL بالاتر به معنای سلامت مناسب پلتفرم، تقاضای بالا، تیم توسعه‌دهنده‌ی قوی و کاربردپذیری یک پروژه است و در مقابل TVL پایین هشدار قرمز است چرا که ارزش کل قفل شده کم به معنای تقاضای بسیار پایین برای پروژه، عدم اعتماد سرمایه‌گذاران و توسعه‌دهندگان نامناسب است. بدین ترتیب بهتر است پروژه‌هایی را برای سرمایهگذاری انتخاب کنید که سرمایه قفل شده بیشتر از یک میلیارد دلار داشته باشند. چنین معیاری پروژه را به یک گزینه‌ی امن و مطمئن برای سرمایهگذاری تبدیل می‌کند.
چه عواملی بر TVL تاثیرگذار هستند؟
چهار عامل اصلی بر TVL موثر هستند که هرکدام از آنها نقش خاص خود را داشته و آنها را به‌طور جداگانه بررسی می‌کنیم.
کاربرد پروتکل
عملکرد پروتکل و کاربرد آن در زمینه‌های مختلف را درنظر بگیرید. هرکدام از پروتکل‌ها دسته‌ی خاصی از کاربران و سرمایه‌گذاران را جذب می‌کنند و بر محاسبه TVL تاثیر می‌گذارند. هرچه پروژه کاربردهای بیشتری داشته باشد، سرمایه‌گذاران بیشتری را جذب می‌کند و TVL آن بالاتر می‌رود.
تنوع دارایی‌ها
معمولا دارایی‌های مختلفی در پروژه‌ها استیک می‌شوند. از ارزهای معمولی مثل اتریوم گرفته تا استیبل کوین و دیگر توکن‌ها، تنوع دارایی نشان‌دهنده‌ی توانایی پروژه در جذب طیف وسیعی از کاربران و دارایی‌ها است. به‌عنوان مثال اگر ۱۰ میلیون دلار اتریوم، ۵ میلیون دلار تتر و ۲ میلیون دلار توکن‌های ERC-20 در پروژه‌ای قفل شده باشد پس TVL آن ۱۷ میلیون دلار است.
قیمت ارز
حتما از آخرین و دقیق‌ترین قیمت‌ها برای محاسبه TVL استفاده کنید چرا که ارزش دارایی‌های قفل‌شده تابع قیمت ارزها است. برای به‌دست آوردن آخرین قیمت‌ها می‌توانید از صرافی‌ها یا مراجعی همچون کوین مارکت کپ و CoinGecko استفاده کنید. همچنین توجه داشته باشید نوسانات قیمت منجر به تغییر در TVL می‌شود.
نقدینگی و حجم معاملات
نقدینگی و حجم معاملات پروژه بینشی در مورد فعالیت و استفاده‌ی واقعی از پروتکل ارائه می‌کند و به‌طور کلی حجم معاملات و نقدینگی بالاتر منجر به افزایش ارزش کل قفل شده می‌شود.
فرمول محاسبه TVL چیست؟
محاسبه TVL بسیار ساده است. ابتدا ارزش کل بازار ارزهای استیک یا قفل‌شده در پلتفرم را پیدا کنید، سپس آن را در قیمت دارایی‌ها ضرب کنید تا TVL به همین سادگی محاسبه شود. همچنین می‌توانید نسبت TVL را محاسبه کنید، نسبت سرمایه قفل شده از تقسیم ارزش کل بازار پروژه بر TVL به‌دست می‌آید. اگر نسبت TVL کمتر از ۱ باشد یعنی پروژه آنطور که باید سرمایه جذب نکرده اما اگر بیشتر از ۱ باشد پس دارایی رشد خود را کرده و سرمایهگذاری در آن منطقی نیست.
کدام ارزها بیشترین TVL را دارند؟
با رشد استثنایی دیفای در سال ۲۰۲۰، ارزش کل قفل شده بسیاری از ارزها رشد کرد و حالا مقدار چشمگیری از آن در یک پروتکل یعنی Lido DAO قرار دارد. بنا به داده‌های تریدینگ ویو در حال حاضر ارزش کل قفل شده پروتکل Lido DAO معادل ۱۳.۹ میلیارد دلار است و در جایگاه بیشترین TVL ارزها قرار دارد. در رده‌ی دوم نیز پروتکل Aave با ۷.۳۸ میلیارد دلار در جایگاه دوم جا خوش کرده است.
| کوین | TVL | ارزش کل بازار/ سرمایه قفل شده | قیمت ارز در زمان نگارش مقاله |
|---|---|---|---|
| Lido DO | ۱۳.۹ میلیارد دلار | ۰.۰۹۷۳ | ۱.۵۲ دلار |
| Aave | ۷.۳۸ میلیارد دلار | ۰.۱۲۵۳ | ۶۳.۴۵ دلار |
| JUST | ۴.۶۹ میلیارد دلار | ۰.۰۴۱۴ | ۰.۰۲۱ دلار |
| Maker | ۴.۳۱ میلیارد دلار | ۰.۳۱۶۸ | ۱۳۹۸ دلار |
| Compound | ۲.۷۶ میلیارد دلار | ۰.۱۱۷۰ | ۴۰.۸۳ دلار |
| Curve DAO | ۲.۰۸ میلیارد دلار | ۰.۱۸۲۲ | ۰.۴۲۹ دلار |
| Rocket Pool | ۱.۷۰ میلیارد دلار | ۰.۲۱۴۶ | ۱۸.۵۵ دلار |
این داده‌ها در زمان نگارش این مقاله و بر اساس اطلاعات TradingView تنظیم شده‌اند و امکان تغییر در آنها وجود دارد.
کدام شبکه بیشترین TVL را دارد؟
بازار ارزهای دیجیتال دائما در حال نوسان است و به همین دلیل ارزش کل قفل شده هیچوقت ثابت نیست اما شبکه اتریوم آنقدر با دیگر پروتکل‌ها اختلاف دارد که باید آن را پادشاه ارزش کل قفل‌شده در دیفای معرفی کنیم. در زمان نگارش این مقاله TVL شبکه‌ی اتریوم ۱۹.۵۹ میلیارد دلار است که از ۹۲۸ پروتکل تشکیل شده و بیش از ۳۰۹ هزار نفر در آن سرمایهگذاری کرده‌اند. در رده‌ی دوم ترون با ۶.۶۷ میلیارد دلار ارزش کل قفل‌شده قرار دارد و ۲۵ پروتکل آن را تشکیل می‌دهند.
| شبکه | تعداد پروتکل‌ها | تعداد کاربران فعال | TVL |
|---|---|---|---|
| اتریوم | ۹۲۸ | مشخص نیست | ۱۹.۶۰ میلیارد دلار |
| ترون | ۲۵ | ۱.۳۴ میلیون کاربر | ۶.۶۵ میلیارد دلار |
| بایننس اسمارت چین | ۶۵۳ | ۱.۰۷ میلیون نفر | ۲.۶۲ میلیارد دلار |
| آربیتروم | ۴۶۱ | مشخص نیست | ۱.۶۷ میلیارد دلار |
| پالیگان | ۴۷۶ | ۳۲۹,۴۵۸ نفر | ۶۸۵.۱۹ میلیون دلار |
| آپتیمیسم | ۱۹۰ | ۶۷,۰۰۶ | ۵۹۸.۶۸ میلیون دلار |
| آوالانچ | ۳۳۶ | ۲۶,۸۲۵ | ۴۸۶.۵۳ میلیون دلار |
داده‌های این جدول بر اساس وب‌سایت مرجع DeFi Llama تنظیم شده‌اند و احتمال تغییر در آنها وجود دارد.
شاخص سرمایه قفل شده چه محدودیت‌هایی دارد؟
ارزش کل قفل شده معیاری مفید برای ارزیابی محبوبیت و میزان استفاده از یک پلتفرم یا پروژه‌ی دیفای است اما محدودیت‌هایی دارد که پیش از سرمایهگذاری حتما باید درنظر بگیرید. در واقع نباید از TVL به‌عنوان تنها معیار برای سرمایهگذاری استفاده کنید و حتما دیگر موارد را درنظر بگیرید.
عدم اندازه‌گیری میزان فعالیت واقعی کاربران
TVL فقط ارزش کل دارایی‌ها که در یک پلتفرم استیک یا قفل شده‌اند را اندازه‌گیری می‌کند و موارد مهمی همچون میزان فعالیت واقعی کاربران را درنظر نمی‌گیرد. برخی از پلتفرم‌ها TVL چشمگیری دارند اما سطح فعالیت کاربران آنها پایین است و یک هشدار محسوب می‌شود.
TVL بالا به معنای کیفیت مناسب نیست
TVL اگرچه یکی از فاکتورهای بررسی کیفیت پروژه است اما سرمایه قفل شده چشمگیر لزوما به معنای کیفیت یا امنیت بالا نیست. علاوه‌بر ارزش کل قفل شده فاکتورهای دیگری را برای سرمایهگذاری درنظر بگیرید.
عدم دقت بالا در منعکس کردن نوسانات
نوسانات در TVL به‌طور دقیق سلامت یا پتانسیل سرمایهگذاری یک پروژه را نشان نمی‌دهد. ارزش کل قفل‌شده به راحتی تحت‌تاثیر عوامل خارجی همچون شرایط بازار، احساسات سرمایه‌گذاران یا معرفی برنامه‌های جدید قرار می‌گیرد و دقت مناسبی در منعکس کردن نوسانات ندارد.
عدم به‌روزرسانی مناسب در برخی از پلتفرم‌ها
پلتفرم‌های بسیاری برای بررسی TVL وجود دارند اما برخی از آنها به‌طور مرتب به‌روز نمی‌شوند و همین موضوع سرمایه‌گذاران را گمراه می‌کند. به همین دلیل پلتفرمی را انتخاب کنید که داده‌های خود را به‌طور مرتب به‌روز می‌کند.
افزایش مصنوعی داده‌ها
در برخی موارد کلاه‌برداران ارزش کل قفل‌شده‌ی پروژه را دستکاری می‌کنند تا کاربران بیشتری نسبت به سرمایهگذاری در پروژه مجاب شوند. به همین دلیل حتما پیش از سرمایهگذاری نکات امنیتی را درنظر بگیرید و پروژه را به‌طور کامل بررسی کنید.
ارزش کل قفل شده ارزها را از کجا بررسی کنیم؟
محاسبه‌ی دقیق سرمایه قفل شده وقت بسیاری از شما می‌گیرد و بهتر است از سایت‌هایی استفاده کنید که این شاخص را به‌طور دقیق اندازه گرفته و بر اساس فاکتورهای مختلف بررسی می‌کنند. در ادامه دو سایت مرجع برای بررسی TVL پروژه‌ها را معرفی می‌کنیم.
DeFi Pulse
دیفای پالس یکی از اولین وب‌سایت‌هایی بود که TVL پلتفرم‌ها را محاسبه می‌کرد و یکی از بهترین مر‌جع‌ها برای بررسی داده‌های مرتبط با پروژه‌های دیفای ازجمله سرمایه قفل‌شده است. این وب‌سایت حتی TVL را به دسته‌های مختلفی ازجمله وام ارز دیجیتال، صرافی غیرمتمرکز و … تقسیم می‌کند.
DeFi Llama
دیفای لاما بزرگ‌ترین مرجع بررسی TVL دیفای است و همه پروژه‌ها را به‌طور مرتب بررسی می‌کند. داده‌های این وب‌سایت متن باز هستند و توسط تیمی از افراد مستقل نگهداری می‌شوند. دیفای لاما دائما با پروژه‌ها در ارتباط است تا آخرین اطلاعات را برای کاربران خود فراهم کند و تمرکز آنها روی داده‌های دقیق و شفاف قرار دارد.
ارزش کل قفل شده چه تاثیری در تامین نقدینگی صرافی‌های غیرمتمرکز دارد؟
کاربران با استیک کردن دارایی‌های خود در شبکه ارزش کل قفل‌شده را بالا می‌برند و شبکه از دارایی‌های استیک‌شده برای تامین نقدینگی صرافی‌ها و وام‌دهی استفاده می‌کند. به بیان دیگر هرچه TVL بالاتر باشد، توکن‌های بیشتری برای تامین نقدینگی صرافی فراهم می‌شوند. با افزایش نقدینگی، عملکرد صرافی‌ها بهبود می‌یابد و می‌توانید هر ارزی را در لحظه و با قیمت واقعی معامله کنید. صرافی نیز در ازای اینکار مقداری از کارمزد خود را به‌عنوان پاداش بین استیک‌کنندگان تقسیم می‌کند. غیر از TVL، صرافی‌ها گاهی اوقات نقدینگی را با استفاده از لیکویید شدن کاربران تامین می‌کنند که نتیجه‌ای ندارد جز ضرر سرمایه‌گذاران. مقاله‌ی لیکویید شدن را بخوانید تا با راه‌های جلوگیری از آن آشنا شوید.
تفاوت TVL و ارزش کل بازار چیست؟
سرمایه قفل شده یا TVL به مجموع دارایی‌های استیک یا سپرده‌گذاری‌شده در یک اکوسیستم اشاره دارد و در مقابل ارزش کل بازار ضربی از حداکثر عرضه‌ی توکن‌ها در قیمت آنهاست. برای محاسبه‌ی TVL به ارزش کل بازار نیاز داریم چرا که باید آن را در قیمت توکن‌های استیک‌شده در پلتفرم ضرب کنیم. همچنین نسبت TVL نیز برای سنجش سلامت یک پروتکل کاربرد دارد و با تقسیم ارزش بازار بر سرمایه قفل‌شده محاسبه می‌شود.
از ارزش کل قفل شده در کنار دیگر شاخص‌ها استفاده کنید
سرمایه قفل شده سلامت یک پروژه، میزان تقاضا و جذب سرمایه‌گذاران را نشان می‌دهد اما این موارد کافی نیست. به‌طور کلی برای سرمایهگذاری در بازار ارزهای دیجیتال باید موارد مختلفی را درنظر بگیرید و به یک شاخص اکتفا نکنید تا شانس موفقیت بیشتری داشته باشید. شما همراهان وال پی چه تجربه‌ای از TVL دارید؟ آیا از آن برای شناسایی موقعیت‌های سرمایهگذاری استفاده می‌کنید؟ از اینکه تا پایان مقاله‌ی TVL چیست همراه ما بودید سپاسگزاریم.
